Advertisement

अन्तत भारतले स्वीकार्यो आफ्नो गल्ती कालापानी नेपालकै भएको घोषणा The Greater Nepal

अन्तत भारतले स्वीकार्यो आफ्नो गल्ती कालापानी नेपालकै भएको घोषणा The Greater Nepal विवश बुढाथोकी

नक्सा मात्र सच्याएर पुग्दैन, नेपाली सीमाभित्रका भारतीय सेना फिर्ता हुनुपर्छसीमा रक्षाः महाअभियान



अति विकट मानिएको लिम्पिया धुरा अर्थात् कालापानी नेपालको भूमि यसपालि भारतको नक्सामा परेछ । भूगोल (जमिन) भने भारतले २०१८ सालमा नै आफ्नो उपभोगमा लगिसकेको थियो । २०१७ सालको राजनीतिक काण्ड पछि राजा महेन्द्रले लिपुलेकको भेग जानेर वा नजानेर भारतलाई सुम्पिएको देखिन्छ । सामरिक महत्व बोकेको गब्र्याङ, नाभी, गुन्जी लगायतका क्षेत्रमा भारतले आँखा गाड्नु स्वभाविक थियो । २०१८ सालमा बडो सहज ढंगले उसले आफ्नो उपभोगका लागि उक्त जमिन लग्यो । यो भूमि नेपालको हो । यसमा विवाद छैन । तर, २०१८ सालदेखि अहिलेसम्म यो भूमि फिर्ता गर्नका लागि विशिष्ट प्रकारको पहल भने भएन । जसले गर्दा भारतीयहरुले अहिले आएर आफूले प्रयोग गर्दै आएको भूमि आफ्नै नक्सामा समेटे ।

यस बारेमा अहिले गम्भीर रुपमा बहसको उठान भएको छ । सरकारले समेत अपहरित उक्त जमिन फिर्ताका लागि उच्च स्तरको कुटनीतिक र राजनीतिक पहल गर्ने सर्वपक्षीय बैठकमा जानकारी गराएको छ । वास्तवमा नेपाली जनमानस भावनामा बहकिने खालको छ । यदि भावनामा नबगी, यथार्थलाई नछोडी जमिन फिर्ताको पहल गर्ने हो भने भारतले नाइनास्ती गर्न सक्ने ठाउँ छैन । स्वर्गीय नेता प्रेमसिंह धामीले ‘काठमाण्डौंलाई कालापानी दुख्दैन’ लेखेपछि बुरुक्क उफ्रिने नेपाली अहिले पनि उफ्रिदै छन् । तर केही दिन पछि भुसुक्कै विर्सिन्छन् । २०१८ सालमा छैटौं राष्ट्रिय जनगणनामा त्यस भेगको गणक टोलीको नेतृत्व गर्नु हुने वरिष्ट पत्रकार भैरव रिसालले लेखेपछि ‘लौन केही गरौं’ भन्ने ‘राष्ट्रवादी’ विद्वानहरु पनि बडो ननिको गरी निदाउँछन् । जब केही कुराहरु सञ्चार माध्यममा आउँछन् तब हामी वेतोडसंग त्यसकै पछि दौड्न्छौं ।

धेरै कुराहरु फेरबदल गर्न मिल्छ, छिमेकी बदल्न मिल्दैन । भारतसंग मिलेरै हामीले समस्या समाधान गर्नु पर्छ । कतै उत्तेजना, कतै आवेश र कतै निराशाको अवस्था हामीले भोगी सकेका छौं । चाहे विद्यार्थीहरुको कालापानी बचाउको आन्दोलन होस्, वा महाकालीको झगडा किन नहोस् अन्तिममा हामी निचोरिएको कागती बन्न बाध्य भएका छौं । विगतका घटनाहरुलाई केलाउँदा हामीमा आवेश मात्र छ समस्या समाधान खातिर लागिरहने लगनशीलता र चतु¥याईं छैन । भारतले नेपालमाथि सधैं नै परचक्री नजर राख्दै आएको छ । भारतले हामीलाई हेपेको छ, उसले हामीलाई आपत परेका बेला सहमानुभुतिको बदला नाकाबन्दी लगाएर अरु यातना दिएको पनि सबैलाई थाहा छ । तर, हाम्रो कुटनीतिक प्रयासले निरन्तरता पाउन सकेन ।

कालापानी, लिपुलेक, गब्र्याङ, नाभी, गुन्जी लगायतको हाम्रो भूभाग ५८ वर्षदेखि भारतले आफ्नो कब्जामा लिएर ब्यारेक निर्माण गर्दै सेना समेत राखेको धेरैलाई थाहा छ । तर, हामी त्यस बारेमा कसैले सिस्नो पानी लगाएपछि मात्र ब्यूझने गरेका छौं । यो नै नेपाली विडम्वना हो । होइन भने त्यहाँबाट भारतीय सेना फिर्ताका लागि अर्थात् हाम्रो भूभाग भन्दा पर लानका लागि कुटनीतिक पहल गर्न हामीले किन सरकारलाई दवाव दिन सकेनौं ? सीमाविद्हरुले बारम्वार लेखेका छन्, मेचीदेखि महाकालीसम्म कहाँ के भएको छ भनिरहेका छन् । तर, हामी कुटनीतिक पहल गर्ने र आफ्नो सीमा सुरक्षित राख्ने सवालमा पहिल्यैदेखि कम्जोर देखिएका छौं ।

धेरै कुराहरु फेरबदल गर्न मिल्छ, छिमेकी बदल्न मिल्दैन । भारतसंग मिलेरै हामीले समस्या समाधान गर्नु पर्छ । कतै उत्तेजना, कतै आवेश र कतै निराशाको अवस्था हामीले भोगी सकेका छौं । चाहे विद्यार्थीहरुको कालापानी बचाउको आन्दोलन होस्, वा महाकालीको झगडा किन नहोस् अन्तिममा हामी निचोरिएको कागती बन्न बाध्य भएका छौं । विगतका घटनाहरुलाई केलाउँदा हामीमा आवेश मात्र छ समस्या समाधान खातिर लागिरहने लगनशीलता र चतु¥याईं छैन । भारतले नेपालमाथि सधैं नै परचक्री नजर राख्दै आएको छ । भारतले हामीलाई हेपेको छ, उसले हामीलाई आपत परेका बेला सहमानुभुतिको बदला नाकाबन्दी लगाएर अरु यातना दिएको पनि सबैलाई थाहा छ । तर, हाम्रो कुटनीतिक प्रयासले निरन्तरता पाउन सकेन । समस्या समाधानका लागि उच्च स्तरको छलफल हुन सकेन । जे हुनुपथ्र्यो २०१८ साल यता त्यो हुन सकेन ।

२०४६ सालको जनआन्दोलन पछि भारतसंग निक्कै सुमधुर सम्बन्ध कायम भएको थियो । त्यसबेला कुटनीतिक पहल गरेको भए सायद भारतले आफ्नो सेनाको ब्यारेक हाम्रो लिपुलेकबाट हटाउने थियो । हाम्रो कुटनीतिक पहल कमजोर रह्यो । ब्यारेक हट्न सकेन । त्यसपछि भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी नेपाल आएका बखत पनि सबै दलका नेता मिलेर कुरा राख्न सकेको भए केही नतिजा आउन सक्थ्यो । त्यो पहल पनि भएन ।

लिम्पिया धुरा नाघेर भारतीय सेना लिपुलेक क्षेत्रमा अड्डा जमाएर बसेको छ । यो हाम्रो भुभाग हो । प्रत्येक नेपाली नागरिकलाई आफ्नो माटो प्राण भन्दा प्यारो छ । आफ्नो सीमा रक्षा गर्न र माटो जोगाउन भारतले चीन र पाकिस्तानसंग गोर्खाली सेना प्रयोग गरिरहेको छ । यसर्थ भारतलाई थाहा छ मोटाको माया कस्तो हुन्छ भन्ने । किन कि उ आफू पनि कतिपय अवस्थामा पीडित छ । यसर्थ भारतले अब पनि जबरजस्ती कै बाटो नलेला भन्ने झिनो भएपनि आशा गरौं र, यो बेला भारतसंग माथिल्लो तहबाटै सम्पर्क कायम गर्ने र हाम्रो भूमिबाट भारतीय सेना फिर्ता हुने वातावरण निर्माण गर्ने तर्फ लाग्नु पर्छ ।

अहिले लिपुलेकका बारेमा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको पहलमा विज्ञहरु सहित सर्वदलीय छलफल भएको छ । यो सा¥है राम्रो थालनी मान्नु पर्छ । राष्ट्रियताको सवालमा राष्ट्रिय सहमति खोजिएको र एउटै धारणा बनेको सायद नेपालका हकमा पहिलो घटना नै होला । जे होस् राष्ट्रियताको सवालमा यो एकताको सन्देशले निकै महत्वपूर्ण काम गर्छ । तर, कुटनीतिक पहलको बाटोमा निरन्तर हिड्न भने सक्नु पर्छ ।

हामीले २०४६ सालपछि विभिन्न समयमा सीमाना मिचिएको विषयलाई लिएर आन्दोलन गरेका छौं । महाकाली मेची थर्काएका छौं र सुस्ता चर्काएका छौं । ती आन्दोलनहरुले हामीमा निश्चित रुपले उर्जा थपेको छ । तर, भारतीय नेताको पुत्ला दहन गर्दैमा र काठमाण्डौमा

Nepal

Post a Comment

0 Comments